زمین شناسی دانش سیاره زمین است ودرباره منشا مواد و اشکال موجود بر آن صحبت می‌کند. گذشته این سیاره وفرایندهایی که برروی آن رخ داده یا درحال رخ دادن است و بر اشکال آن تاثیر دارد بررسی شود. برای حصول نتیجه از این مباحث در زمین شناسی باید اثر فشارهای مختلف مورد اثر بر زمین وهمچنین شیمی موادی که این سیاره از آن تشکیل شده واثر موجودات زمین در آن از جنبه‌های مختلف مورد بحث قرار گیرد. اطلاعات اولیه در مورد خود کره زمین نظیر پیدایش زمین عمر آن و وضعیت آن در فضا واز این قبیل ازطریق مطالعه سایر اجرام سماوی بدست می‌آید و گاها از این طریق با مطالعه وضع فعلی سایر اجرام شبیه زمین به طرز پیدایش رخدادها وتغییرات در گذشته زمین پی می‌برند.
تمام مطالعاتی که در مسیر شناخت زمین صورت می‌گیرد و علومی که در این مسیر پا گرفته و می‌گیرند در نهایت در خدمت جامعه بشری قرار می‌گیرد. در این علوم چگونگی استخراج واستفاده از مواد موجود در زمین و محیطهای زیستی پایدار در زمان پیدایش این مواد مورد بررسی قرار می‌گیرد و در علومی دیگر از خطرات ناشی از نیروهائی در حال حرکت و پویای موجود در زمین که ممکن است رفاه یا هستی انسانها را با خطر نیستی مواجه سازد آگاه می‌سازد. چون مواد موجود در زمین و ساختمانهای طبیعی موجود در آن از ابتدای تاریخ بشریت مورد استفاده انسانها بوده است می‌توان گفت این علم از قدیمیترین علومی است که انسانها نا خودآگاه به آن پرداخته‌اند ودر طی قرون رفته رفته این علم و شاخه‌های متنوع آن مدون و طبقه بندی شدند و رشته‌های فرعی وتخصصی با قوانین تعریف شده را به وجود آورده‌اند که هریک بخشی از دانش زمین شناسی را تشکیل می‌دهند.
زمین شناسی علمی است که به طور کلی در باره زمین صحبت می‌کند. این تعریف را باید کامل‌تر کرد. زیرا موضوع علوم دیگری نیز مثل هیات و نجوم و ... درباره زمین صحبت می‌کنند. ولی مقصود از زمین شناسی ، شناسایی و مطالعه تئوری‌های پیدایش زمین و مواد تشکیل دهنده آن ، بررسی عواملی که در وضعیت آن تاثیر دارند. و بالاخره مطالعه و شناسائی مواد ارزشمند زمین و نحوه استفاده از آنهاست. زمین شناسی علم قدیمی و دارای سابقه طولانی است. و بشر همواره در مورد زمین کنجکاو بوده است. حوادثی مانند زلزله ، طوفان ، سیل ، گردباد و ... انسان را همواره در مورد زمین نگران می کرده. علم زمین شناسی ، یعنی آنچه که امروزه به علم جداگانه دارای رشته‌های متنوعی است که بیش از دو سه قرن سابقه ندارد. و مانند سایر رشته‌های علوم تحقیقات مداوم دانشمندان متعددی این علم را به پایه امروزی رسانده است.
اهمیت زمین شناسی
اطلاعات زمین صرف نظر از جنبه های صرفا علمی یعنی شناخت زمین و کشف رازهای آن در خدمت رفع نیازهای انسان نیز قرار دارد. مطالعه ی پدیده های زمین شناسی به ما می آموزد که در کجا و چگونه به جستجوی منابع طبیعی بپردازیم و آسان ترین راه بهره برداری از این منابع کدام است.شناخت فرآیند های زمین شناسی به انسان میآموزد چگونه با حوادث طبیعی مقابله کند.
رشته های گوناگون در زمین شناسی
زمین شناسی دارای شاخه های گوناگون و متنوعی می باشد. از جمله زمین شناسی نفت، زمین شناسی معدنی، زمین شناسی مهندسی، آب شناسی، زمین شناسی ساختمانی، زمین شناسی اقتصادی، کانی شناسی، سنگ شناسی، چینه شناسی، هوا شناسی، فسیل شناسی، ژئومرفولوژی، ژئوفیزیک، ژئوشیمی، پالئوژئوگرافی، دورسنجی و ... .
موزه های علمی- این موزه ها فعالترین و دارای بیشترین بازدید کننده در جهان صنعتی هستند و بی شک دارای پیشرفتهای حیاتی و اساسی در زمینه موزه شناسی و موزه نگاری به فنون و نحوه ارائه و نمایش آثار بوده اند.
ارائه خدمات علمی به بازدید کننده در این موزه ها از راههای گوناگون وبر اساس چند عامل مختلف است.
1- مجموعه آثار طبیعی مانند مجموعه های زمین شناسی، گیاه شناسی، زیست شناسی و ...
2- مجموعه آثار واقعی مانند ابزار و ادوات و ماشینهای گوناگون از قدیمی ترین دوران تا عصر حاضر در تمامی زمینه های علوم، مانند علوم محض و علوم تجربی،
3- نقشه های مختلف، بخصوص زیست نما، مجسمه، ماکت و مدلهای متحرک
4- نمایشها و کارهای توجیهی و دمونستراسیون، مانند تمرین با ابزار فیزیکی، که بازدید کننده خود نیز در اجرای آن شرکت می نماید، رصدخانه (پلانتاریوم)، هرباریوم و نمایشگاهها،
5- بازدید میدانی
با استفاده و ترکیب این عوامل است که موزه آگاهیهای لازم را برای مخاطبان خود تدارک و ارائه می نماید.
میدان فعالیت موزه های علوم گسترده است ولی به طور کلی آنها در دو نظام علوم طبیعی و علوم و فنون قرار می گیرند که هریک خود دارای زیر مجموعه های متعددی هستند.
موزه های علوم طبیعی در زمینه های زمین شناسی، دیرینه شناسی، زیست شناسی، گیاهشناسی، اکولوژی و انسان شناسی (آنترپولوژی) فعالیت دارند. بخش آنتروپولوژی این موزه ها نمونه های مردم شناسی و قوم شناسی و باستان شناسی را نیز گردآوری می نمایند. ولی هر موزه آن را از دیدگاه علمی خود تعبیر و تفسیر می کند، به طور مثال یک مجموعه از آثار مفرغی لرستان، در موزه های هنری نمایانگر هنرهای باستانی است در حالی که از نظر مردم شناسی و قوم شناسی اسناد معتبری درباره برقراری و سکونت اقوام جدید در منطقه ومهارتهای فنی آنها می باشد.
در پاره ای از موزه های تاریخی علوم طبیعی و محیط و یا انسان شناسی (آنتروپولوژی) مجموعه با دید هنرهای کاربردی نیز تنظیم می گردد، مانند اقتصاد کشاورزی، اقتصاد گیاه شناسی. در مجموعه زیست شناسی موضوعهایی چون بیولوژی انسانی بهداشت و بهداشت محیط مطرح می شود. موزه های مردم شناسی نیز در این زمینه می توانند در میدان محدودی فعالیت داشته باشند. اماکن طبیعی نیز چون موزه های علوم طبیعی، مانند غارهای طبیعی، آتشفشانها، محل سنگواره ها، پارکهای طبیعی ... همراه با اطلاعات علمی و تاریخی در اختیار بازدید کننده ها قرار می گیرند.
اهمیت موزه ی زمین شناسی
موزه ی علوم زمین پنجره ای زیبا به جهان گوناگون زمین است تا علاوه بر فراهم کردن فرصت پرداختن به این مفاهیم ارزشمند، بازتابی از این رشد و توسعه یافتگی فرهنگی جوانان باشد. این موزه ها می توانند کانونی علمی برای علاقمندان و زمین شناسان باشد، دانش زمین شناسی را در حد آموزش همگانی کند و جاذبه های زمین شناسی را بشناساند.
موزه ی علوم زمین
موزه ی علوم زمین تهران، موزه ای تخصصی و تحت نظارت سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور که حدود پنجاه سال پیش با کمک سازمان ملل، و توسط بنیان گذار دانش زمین شناسی در ایران «مهندس نصرالله خادم»، پایه گذاری شد که شامل بیش از چهار هزار نمونه از کشورهای گوناگون می باشد و شامل چهار بخش اصلی کانی ها، سنگ ها، فسیل ها و ابزارآلات معدن کاری قدیمی است و هر بخش شامل بخش بدی های دیگری هم می باشد.
1.بخش کانی ها- که بخش عمده ی این موزه را شامل می شود و به دو دسته ی کانی های سیلیکاته و غیرسیلیکاته تقسیم می شود. کانی های نوع اول شامل سیلیکاته های جزیره ای، جزیره ای مضاعف و ساده، حلقوی، صفحه ای و سه بعدی می باشد. کانی های غیر سیلیکاته، شامل فسفاتها، کربنات ها، هیدرات ها، سولفیدها و... می باشد.
کانی های شاخص گروه سیلیکاته ها مانند مالاکیت، آزوریت، و... که در موزه وجود داشت و جای کانی های مهمی مانند استارلیت، کیاستولیت، برونزیت و... در موزه خالی بوده است.
کانی های شاخص گروه غیر سیلیکاته ها، پیریت، گالن، زرنیخ، ژیپس و... است. جای کانی های شاخص غیر سیلیکاته ای مانند سینابر، سروزیت و... خالی می نمود.
2.بخش سنگ- سنگ در تعریف عبارت از یک جسم طبیعی است، که از یک یا مجموعه ای از کانی ها تشکیل شده است. بخش سنگ ها شامل 350 نمونه سنگ است، سنگ های آذرین، آذرآواری، رسوبی و دگرگونی نگه داری می شود.
در قسمت سنگ های آذرین دیدن توف های آتشفشانی بسیار جذاب بود اما چنین نمونه هایی در موزه نگهداری نمی شد. جای گدازه های ریسمانی، تیغه ای، توده ای و... در این موزه خالی بود.
- ۹۹/۰۱/۰۸